کد مطلب:317284 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:231
محمد بن حنیفه
محمد اكبر یكی از برادران حضرت عباس (ع) است كه مادرش خوله دختر جعفر بن قیس از بنی ذئل بن حنیفه می باشد. مادربزرگ محمد یعنی مادر خوله، دختر عمرو بن ارقم حنفی است. درباره خوله مادر محمد بن حنیفه و چگونگی ازدواجش با حضرت علی (ع) اقوال گوناگونی مطرح شده است از جمله:
قول اول بیانگر آن است كه وی در دوران رسالت اسیر شده است و آن هنگامی بوده كه پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را به یمن اعزام نمود و آن حضرت (ع) با بنی زبید كه به رهبری عمرو بن معدیكرب مرتد شده بودند جنگید و خوله را كه آنها در غارت خود بر قبیله بنی حنیفه اسیر كرده بودند با خود به مدینه آورد.
[ صفحه 163]
قول دوم اینكه می گویند كه خالد بن ولید با عشیره این بانو جنگید و آنان را اسیر كرد و خوله از جمله اسرا بود كه از سهم غنایم خود به حضرت علی (ع) داد.
قول سوم گفته شده است كه بنی اسد در دوران ابوبكر بر بنی حنیفه هجوم بردند و خوله را اسیر كردند و او را به حضرت علی (ع) فروختند. این خبر به قوم او رسید، آنها به نزد علی (ع) آمدند و بیان داشتند كه وی دختر ایشان است. حضرت (ع) وی را آزاد ساخت و سپس او را به عقد ازدواج خود درآورد.
به قول چهارم خوله در خلافت ابوبكر اسیر شد و اسامه بن زید او را خرید و به حضرت علی (ع) فروخت. در قول دیگر آمده است كه امیرالمؤمنین علی (ع) وی را در اوایل ورود خود از یمن، از بازار ذی المجاز خرید و به حضرت فاطمه (س) بخشیدند. مكمل عفاری وی را از ایشان خرید و عونه از او تولد یافت. سپس علی (ع) خوله را از مكمل خریدند. [1] .
قطب راوندی در كتاب «الخرائج و الجرائح» روایت می كند كه وی در دوران ابوبكر سایر شده بود، طلحه و زبیر لباس خود را بر او افكندند و هر یك خواستار تملك او شدند، اما او فریاد زد و گفت آن كس مالك من است كه رویایی را كه مادرم در مورد من دیده بود بازگو كند و لوحی را
[ صفحه 164]
كه رؤیا در آن نوشته شده و سخنان مادرم را برایم شرح دهد! آنان همگی عاجز ماندند مگر حضرت علی (ع) كه در جمع مسلمانان پرده از امر غیبی برداشت و حاضران از آن در شگفت شدند، پس خوله گفت ما به خاطر تو اسیر شدیم و در راه محبت تو این همه بلا و مصیبت به ما رسیده است! سید مرتضی در كتاب «الشافی» تمامی این اقوال را رد می كند و می گوید: خوله حنفی در واقع اسیر نبوده و امیرالمؤمنین علی (ع) نیز او را از طریق اسیری برای خود مباح نفرموده اند زیرا او با اسلام آوردن آزاد و مالك امر خود گشته است، منتها آن حضرت او را از دست كسی كه او را اسیر ساخته بود رها ساخته و به عقد خود درآورد. [2] .
تحلیل و گفته سید مرتضی از جهاتی صحیح است چرا كه خروج بر علیه خلیفه و امتناع از پرداخت زكات به خلیفه موجب كفر و ارتداد نمی شود تا حكم برده بر اسرای جنگی حمل شود.
قول اول بیانگر آن است كه وی در دوران رسالت اسیر شده است و آن هنگامی بوده كه پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را به یمن اعزام نمود و آن حضرت (ع) با بنی زبید كه به رهبری عمرو بن معدیكرب مرتد شده بودند جنگید و خوله را كه آنها در غارت خود بر قبیله بنی حنیفه اسیر كرده بودند با خود به مدینه آورد.
[ صفحه 163]
قول دوم اینكه می گویند كه خالد بن ولید با عشیره این بانو جنگید و آنان را اسیر كرد و خوله از جمله اسرا بود كه از سهم غنایم خود به حضرت علی (ع) داد.
قول سوم گفته شده است كه بنی اسد در دوران ابوبكر بر بنی حنیفه هجوم بردند و خوله را اسیر كردند و او را به حضرت علی (ع) فروختند. این خبر به قوم او رسید، آنها به نزد علی (ع) آمدند و بیان داشتند كه وی دختر ایشان است. حضرت (ع) وی را آزاد ساخت و سپس او را به عقد ازدواج خود درآورد.
به قول چهارم خوله در خلافت ابوبكر اسیر شد و اسامه بن زید او را خرید و به حضرت علی (ع) فروخت. در قول دیگر آمده است كه امیرالمؤمنین علی (ع) وی را در اوایل ورود خود از یمن، از بازار ذی المجاز خرید و به حضرت فاطمه (س) بخشیدند. مكمل عفاری وی را از ایشان خرید و عونه از او تولد یافت. سپس علی (ع) خوله را از مكمل خریدند. [1] .
قطب راوندی در كتاب «الخرائج و الجرائح» روایت می كند كه وی در دوران ابوبكر سایر شده بود، طلحه و زبیر لباس خود را بر او افكندند و هر یك خواستار تملك او شدند، اما او فریاد زد و گفت آن كس مالك من است كه رویایی را كه مادرم در مورد من دیده بود بازگو كند و لوحی را
[ صفحه 164]
كه رؤیا در آن نوشته شده و سخنان مادرم را برایم شرح دهد! آنان همگی عاجز ماندند مگر حضرت علی (ع) كه در جمع مسلمانان پرده از امر غیبی برداشت و حاضران از آن در شگفت شدند، پس خوله گفت ما به خاطر تو اسیر شدیم و در راه محبت تو این همه بلا و مصیبت به ما رسیده است! سید مرتضی در كتاب «الشافی» تمامی این اقوال را رد می كند و می گوید: خوله حنفی در واقع اسیر نبوده و امیرالمؤمنین علی (ع) نیز او را از طریق اسیری برای خود مباح نفرموده اند زیرا او با اسلام آوردن آزاد و مالك امر خود گشته است، منتها آن حضرت او را از دست كسی كه او را اسیر ساخته بود رها ساخته و به عقد خود درآورد. [2] .
تحلیل و گفته سید مرتضی از جهاتی صحیح است چرا كه خروج بر علیه خلیفه و امتناع از پرداخت زكات به خلیفه موجب كفر و ارتداد نمی شود تا حكم برده بر اسرای جنگی حمل شود.
[1] سردار كربلاء ص 124.
[2] سردار كربلا، ص 125.